(Lekcje: 1 - 9)   zaimek osobowy zaimek pytający odmiana czasownika przeczenie 'nein', 'nicht'	(Lekcje: 1 - 9)   zaimek dzierżawczy w bierniku zaimek osobowy w bierniku czasownik zwrotny
(Lekcje: 1 - 9)   rodzajnik określony liczebniki (do 20) pisanie listu + wzór zaimki dzierżawcze (l.poj.) odmiana czasownika (3.os.l.mn.) bezokolicznik	(Lekcje: 1 - 8)   rodzajnik nieokreślony i określony w celowniku przyimki in, auf, an, neben, unter, über, zwischen z celownikiem zaimek dzierżawczy w celowniku
(Lekcje: 1 - 8)   liczebniki (20 - 100) odmiana czasowników nieregularnych rodzajnik nieokreślony liczba mnoga rzeczowników	(Lekcje: 1 - 9)   zaimek nieosobwoy 'es' zaimek nieokreślony 'man' tryb rozkazujący przyimek 'zu'
(Lekcje: 1 - 9)   szyk prosty / przestawny w zd. pojedynczym odmiana czasownika w 1. i 2. os. l. mn. zaimek dzierżawczy w l. mn. odmiana rodz. nieokreśl. i określ. w bierniku przeczenie kein, -e forma grzecznościowa 'Sie'	(Lekcje: 1 - 5)   przyimek 'mit' przyimki 'in', 'an', 'auf' z III i IV przypadkiem forma 'möchte' czasz przyszły 'Futur I' spójnik 'denn'
(Lekcje: 1 - 8)   czasowniki rozdzielnie złożone przyimek 'in' przyimek 'für' zaimek osobowy w bierniku czas zegarowy

W jęz. niemieckim mamy następujące zaimki osobowe:

np.:

Du gehst in die Schule. (Ty idziesz do szkoły.)
Ihr hört gern Musik. (Wy chętnie słuchacie muzyki.)

W zdaniach twierdzących zaimek osobowy stoi zawsze na pierwszym miejscu w zdaniu.

Charakterystyczne dla niemieckich zaimków pytających jest to, że zaczynają się one od litery "W".

Oto niektóre z nich:

np.:

Woher kommst du? (Skąd pochodzisz?)
Wie heisst du? (Jak się nazywasz?)
Wie alt bist du? (Ile masz lat?)
Warum gehst du nicht ins Kino? (Dlaczego nie idziesz do kina?)

W pytaniach zaczynających się od zaimka pytającego mamy do czynienia z tzw. inwersją inaczej szykiem przestawnym.
Na pierwszym miejscu w pytaniu stoi zaimek pytający, następnie orzeczenie (czasownik) i bezpośrednio po orzeczeniu podmiot (rzeczownik); w dalszej części pytania stać mogą pozostałe określenia (okoliczniki itp.)

Schemat budowy takiego pytania:

ZAIMEK PYTAJĄCY + ORZECZENIE + PODMIOT

	Zobacz także:
	szyk prosty szyk przestawny

W jęz. niemieckim większość czasowników odmienia się regularnie. Odmiana ogranicza się do dodania odpowiednich końcówek do tematu czasownika.

Aby móc odmienić czasownik musimy znać jego bezokolicznik (bezosobowa forma czasownika).

Wspólną cechą wszystkich bezokoliczników jest to, że kończą się na '-en':
machen (robić), spielen (grać), gehen (iść), tanzen (tańczyć).

mach | en
temat      końcówka czasownika / bezokolicznika

Chcąc odmienić czasownik odrzucamy od bezokolicznika '-en' i do jego tematu dodajemy odpowiednie końcówki.

SCHEMAT ODMIANY CZASOWNIKA (KOŃCÓWKI)

WZÓR ODMIANY CZASOWNIKA

Według powyższego schematu odmienia się większość czasowników. Inaczej odmieniają się jedynie czasowniki odmiany nieregularnej.

	Zobacz także:
	odm. nieregularna czas.

Przeczenie 'nein' jest przeczeniem samodzielnym, możemy zaprzeczać nim całe zdanie.

np.:

Bist du krank? - Nein. (Czy jesteś chory/chora? - Nie.)
Gehst du in die Schule? - Nein, ich gehe ins Kino. (Czy idziesz do szkoły? - Nie, idę do kina.)

Przeczenie 'nicht' zaprzecza:

   - CZASOWNIK:

      Ich arbeite nicht. (Nie pracuję.)
      Du läufst nicht. (Ty nie biegniesz.)

   - PRZYMIOTNIKI I PRZYSŁÓWKI:

      Der Computer ist nicht alt. (Ten komputer nie jest stary.)
      Die Aufgabe ist nicht einfach. (To zadanie nie jest łatwe.)

   - CAŁE ZDANIE:

      Sie kann dich heute nicht besuchen. (Ona nie może ciebie dziś odwiedzić.)

Gdzy zaprzeczamy czasownik przeczenie 'nicht' stoi po czasowniku (najczęściej na końcu zdania). Gdy zaprzeczamy przymiotniki i przysłówki przeczenie 'nicht' stoi przed tymi wyrazami.

	Zobacz także:
	przeczenie 'kein', 'keine'

W jęz. niemieckim - podobnie jak w polskim - mamy 3 rodzaje: MĘSKI, ŻEŃSKI, NIJAKI.

Rzeczowniki rodzaju MĘSKIEGO mają w mianowniku rodzajnik określony DER.
Rzeczowniki rodzaju ŻEŃSKIEGO mają w mianowniku rodzajnik określony DIE.
Rzeczowniki rodzaju NIJAKIEGO mają w mianowniku rodzajnik określony DAS.

W l. mn. w mianowniku wszystkie te rzeczowniki przyjmują rodzajnik określony DIE.

np.:

Rodzajnika określonego używamy przed rzeczownikami oznaczającymi osobę lub rzecz znaną, bliżej określoną, o której była mowa w poprzednim zdaniu, np.:

Dort läuft ein Hund. Der Hund ist schwarz. (Tam biegnie (jakiś) pies. Ten pies jest czarny.)
Hier steht eine Lampe. Die Lampe ist hoch. (Tutaj stoi lampa. Ta lampa jest wysoka.)

SKĄD MAM WIEDZIEĆ JAKIEGO RODZAJU JEST DANY RZECZOWNIK???

Najskuteczniejszym sposobem nabycia tej wiedzy jest systematyczna nauka słownictwa wraz z rodzajnikami. Jest to o tyle istotne, gdyż rodzaj rzeczownika w jęz. niemieckim nie zawsze pokrywa się z rodzajem w jęz. polskim, np.:
das Mädchen (dziewczynka) - r. nijaki
ta dziewczynka - r. żeński

Jednak wystarczy zapamiętać kilka podstawowych reguł:

Rodzaju męskiego DER są:

		rzeczowniki oznaczające istoty męskie (ludzi i zwierząt):
		der Mann (mężczyzna), der Sohn (syn), der Hund (pies), der Hase (królik), der Löwe (lew)
		nazwy dni, miesięcy, pór roku, pór dnia, stron świata:
		der Montag (poniedziałek), der März (marzec), der Sommer (lato), der Vormittag (przedpołudnie), der Süden (południe)
		nazwy marek samochodów:
		der Fiat, der Opel, der BMV
		nazwy szczytów górskich, jezior:
		der Vesuv (Wezuwiusz), der Bodensee (Jezioro Bodeńskie)
		rzeczowniki kończące się na:
		-ig der Käfig (klatka) itp.; -ing der Fasching (karnawał) itp.: -en der Garten (ogród) itp.; -er der Bruder (brat) itp.; -ling der Schmetterling (motyl) itp.
		rzeczowniki odczasownikowe bez końcówek:
		der Schlaf (sen), der Lauf (bieg)

Rodzaju żeńskiego DIE są:

		rzeczowniki oznaczające istoty żeńskie (ludzi i zwierząt):
		die Frau (kobieta), die Kuh (krowa), die Henne (kura)
		nazwy większości rzek:
		die Oder (Odra), die Donau (Dunaj), die Weichsel (Wisła)
		liczebniki użyte rzeczownikowo:
		der Eins, die Drei, die Zwölf
		nazwy drzew, owoców, kwiatów:
		die Fichte (świerk), die Pflaume (śliwka), die Birne (gruszka), die Rose (róża)
		rzeczowniki kończące się na:
		-ei die Wäscherei (pralnia) itp.; -keit die Höflichkeit (uprzejmość) itp.: -heit die Klarheit (jasność) itp.; -in die Kundin (klientka) itp.; -ung die Übung (ćwiczenie) itp.; -schaft die Brüderschaft (braterstwo) itp.

Rodzaju nijakiego DAS są:

		rzeczowniki oznaczające osoby i zwierzęta młode:
		das Kind (dziecko), das Fohlen (źrebię), das Kalb (cielę)
		rzeczowniki utworzone z innych części mowy:
		das Treffen (spotkanie), das Kommen (przyjście)
		zdrobnienia zakończone na:
		-chen das Häuschen (domek) itp.; -lein das Tischlein (stolik) itp.
		rzeczowniki zakończone na:
		-tel das Viertel (kwadrans) itp.
		nazwy oznaczające gatunek:
		das Huhn (kura), das Pferd (koń), das Schaf (owca)
		nazwy metali:
		das Silber (srebro), das Kupfer (miedź)

Rodzajniki w jęz. polskim nie zawsze pokrywają się z rodz. w jęz. niemieckim. Systematycznie ucz się słownictwa; rzeczowniki wraz z rodzajnikami!

Liczebniki główne w języku niemieckim w zakresie od 0-12 musisz nauczyć się na pamięć.

Liczebniki z przedziału 13 do 19 tworzymy dodając koncówkę '-zehn', np.: 14 - vierzehn, 15 - fünfzehn itd.

W Y J Ą T K I:  16 - sechzehn, 17 - siebzehn.

Liczebniki 20, 30, 40, ..., 90 tworzymy dodając końcówkę '-ig', np.: 40 - vierzig, 50 - fünfzig itd.

W Y J Ą T K I:  20 - zwanzig, 30 - dreißig, 60 - sechzig, 70 - siebzig

Liczebniki z przedziału od 20 do 100 czyta się OD KOŃCA (najpierw mówimy ile części jedności potem dziesiątek) wstawiając pomiędzy dwa człony spójnik 'und', np.: 34 - vierunddreißig, 62 - zweiundsechzig, 75 - fünfundsiebzig

Wszystkie człony piszemy łącznie !!!

0 - 12 > na pamięć; 13 - 19 > - zehn; 20, 30, ... 90 > - zig; 21, 22, 23, 24... > od końca; cz. jedności + 'und' + cz. dziesiątek

	Zobacz także:
	liczebniki 0 - 20

List / Brief

W rozdziale tym znajdziesz informacje jak zredagować list kontaktowy (np. do kolegi, koleżanki)

Przy pisaniu listu kontaktowego mamy nieco więcej dowolności niż np. przy pisaniu listu oficjalnego. Jednak i tu zaleca się zachowanie pewnej charakterystycznej kolejności.

STRUKTURA LISTU

Dęblin, den 10. 09. 2005 data, miejscowość Hallo Magda, powitanie ich heiße Mateusz. Ich bin 15 Jahre alt. Ich wohne in ... treść listu Mit freundlichen Grüßen, pożegnanie dein Mateusz podpis

Pisząc do przyjaciół zazwyczaj opowiadamy o sobie (imię, wiek, pochodzenie itd.), o naszym hobby, o naszej rodzinie oraz zadajemy pytania odbiorcy listu.
Te zagadnienia zostaną uwzględnione w tym liście.

DATA, MIEJSCOWOŚĆ - datę i miejscowość zapisujemy w prawym górnym rogu listu;

POWITANIE - powitanie umieszczamy poniżej po lewej stronie (na końcu przecinek!)

TREŚĆ LISTU - zaczynamy z małej litery

POŻEGNANIE - na końcu przecinek

PODPIS - po prawej stronie; zaczynamy z małej litery

JAK TO WYRAZIĆ?

Powitanie / Begrüßung:
Liebe ..... , (Kochana ..... ,)
Lieber ..... , (Kochany ..... ,)
Hallo ..... , (Cześć ..... ,)

Przedstawianie się / Vorstellung:
Ich heiße ..... und bin ..... Jahre alt. (Nazywam się ..... i mam ..... lat.)
Ich wohne in ..... . (Mieszkam w ..... .)
Ich wohne in ..... und komme aus ..... .(Mieszkam w ..... i pochodzę z ..... .)
Ich heiße ..... und komme aus ..... . (Nazywam się ..... i pochodzę z ..... .)
Ich wohne in ..... und bin ..... Jahre alt. (Mieszkam w ..... i mam ..... lat.)

Hobby / Hobby:
Ich mag Sport, ..... und ..... . (Lubię sport, ..... i ..... .)
Ich schwimme, reite und ..... gern. (Chętnie pływam, jeżdżę konno i ..... .)
Mein Hobby ist ..... . (Moim hobby jest ..... .)
Meine Hobbys sind ..... , ..... und ..... . (Moimi hobby są ..... , ..... i ..... .)
Ich liebe Tiere. (Kocham zwierzęta .)

Rodzina / Familie:
Meine Familie ist ..... . (Moja rodzina jest ..... .)
Ich bin Einzelkind. (Jestem jedynakiem.)
Ich habe einen Bruder / eine Schwester. (Mam brata / siostrę.)
Wir sind Zwillinge. (Jesteśmy bliźniakami..)
Mein Bruder / Meine Schwester ist ..... Jahre alt. (Mój brat / Moja siostra ma ..... lat.)
Meine Eltern arbeiten. / Meine Eltern arbeiten nicht. (Moi rodzice pracują. / Moi rodzice nie pracują.)
Mein Vater / Meine Mutter ist ..... von Beruf. (Mój ojciec / Moja matka jest ..... z zawodu.
Mein Vater / Meine Mutter arbeitet als ...... . (Mój ojciec / Moja matka pracuje jako ..... .)

Pytania / Fragen:
Was ist dein Hobby? (Co jest twoim hobby?)
Was sind deine Hobbys? (Jakie masz hobby? > l. mn.)
Was magst du? (Co lubisz?)
Wofür interessierst du dich? (Czym się interesujesz?)
Magst du ..... ? (Czy lubisz ..... ?)
Wie alt bist du? (Ile masz lat?)
Wie siehst du aus? (Jak wyglądasz?)
Wie ist deine Familie? (Jaka jest twoja rodzina?)
Was ist dein Vater / deine Mutter von Beruf? (Kim jest twój ojciec / twoja matka z zawodu?)

Pożegnanie i pozdrowienia / Abschied und Grüße:
Schreib bitte bald, (Proszę o szybką odpowiedź,)
Schreib mir bald, (Odpowiedz szybko,)
Bis bald, (Na razie,)
Schreib bitte bald, (Proszę o szybką odpowiedź,)
Bitte melde dich schnell, (Proszę o szybką odpowiedź,)
Ich warte auf deine Antwort, (Czekam na odpowiedź,)
Tschüs, (Cześć,)
Viele Grüße, (Pozdrawiam,)
Mit freundlichen Grüßen, (Serdecznie pozdrawiam,)
Freundliche Grüße, (Serdecznie pozdrawiam,)
Mit besten Grüßen, (Serdecznie pozdrawiam,)
Herzliche Grüße, (Serdeczne pozdrowienia,)
Alles Liebe, (Wszystkiego najlepszego,)

Podpis / Unterschrift:
deine ...... , (twoja ..... ,)
dein ...... , (twój ..... ,)

Oto jak mógłby wyglądać przykładowy list kontaktowy:

Zaimek dzierżawczy (l. poj)

Zaimki dzierżawcze odpowiadają na pytanie WESSEN? (czyj?, czyja?, czyje?)

Zaimek dzierżawczy określa przynależność (mój, twój, jej, jego itp.).
Zaimki dzierżawcze są odmiennymi częściami mowy i stoją przed rzeczownikiem.

Zaimki dzierżawcze odmieniają się jak RODZAJNIK NIEOKREŚLONY.

Odmiana zaimka dzierżawczego z rzeczownikiem wyglądać będzie tak:
(dla rzeczowników: der Spitzer - temperówka, die Uhr - zegarek, das Auto - samochód, die Kinder - dzieci)

Jak widać na powyższym przykładzie zaimki dzierżawcze występujące z rzeczownikiem rodzaju męskiego DER i nijakiego DAS brzmią tak samo.
Zaimki dzierżawcze stojące przy rzeczownikach rodzaju żeńskiego DIE i w liczbie mnogiej DIE także brzmią tak samo, a ponadto otrzymują dodatkowo końcówkę -e.

np.:

der Hut - kapelusz:
Das ist sein Hut. (To jest jego kapelusz.)

die Schere - nożyczki:
Ist das deine Schere? (Czy to są twoje nożyczki?)
- Ja, das ist meine Schere. (Tak, to są moje nożyczki.)

das Lineal - linijka:
Hier liegt ihr Lineal. (Tutaj leży jej linijka.)

die Schuhe - buty:
Ich sehe meine Schuhe. (Widzę moje buty.)

Zaimek dzierżawczy odmienia się jak rodzajnik nieokreślony. DER = DAS DIE = DIE; + '-e'

	Zobacz także:
	rodz. nieokreśl. 'ein' 'eine' zaimki dzierżawcze (l. mn.)

Nieregularna odmiana czasownika

W jęz. niemieckim istnieje grupa czasowników, które odmieniają się nieregularnie (czasowniki mocne).

Podczas odmiany czasowników mocnych często zmianie ulega temat czasownika (tylko w 2 i 3 os. l. poj!);
'a', 'o', 'u' ulega przeważnie przegłosowi (Umlaut).

a > ä
o > ö
u > ü

Oto najważniejsze czasowniki odmieniające się nieregularnie:

Aby odmienić te czasowniki przez osoby odrzucamy końcówkę bezokolicznika -en.

Do otrzymanego w ten sposób tematu czasownika dodajemy poszczególne końcówki (takie same jak przy odmianie cz. regularnych / słabych) czyli:

Dodatkowo w 2 i 3 os. l. poj. zachodzą zmiany! (podane powyżej w nawiasach)

WZÓR NIEREGULARNEJ ODMIANY CZASOWNIKA

np.:

Meine Familie fährt nächste Woche nach München. (Moja rodzina w przyszłym tygodniu jedzie do Monachium.)
Sie hilft ihm die ganze Zeit. (Ona pomaga mu cały czas.)
Fleißiger Schüler liest viele Bücher. (Pilny uczeń czyta dużo książek.)

Odmiany nieregularnej czasownika nauczyć musisz się na pamięć! Musisz także wiedzieć, które czasowniki odmieniają się nieregularnie. PAMIĘTAJ! 1) odrzucamy końcówkę bezokolicznika '-en' 2) dodajemy końcówkę odp. dla poszczególnej osoby 3) w 2 i 3 os. l. poj. zachodzą zmiany (a > ä, e > i) itd.

	Zobacz także:
	regularna odm. czasownika

Rodzajnik nieokreślony

W jęz. niemieckim oprócz rodzajników określonych przed rzeczownikiem stać mogą także rodzajniki nieokreślone.

Rodzajników nieokreślonych używamy, gdy mówimy o osobach lub przedmiotach po raz pierwszy i są one bliżej nieznane.

np.:

An der Tür steht ein Mann. (Przy drzwiach stoi (jakis) mężczyzna.)
Dort läuft eine Katze. (Tam biegnie kot.)
Ich sehe Kinder. (Widzę dzieci.)

Liczba mnoga rzeczowników

Rzeczowniki rodzaju męskiego DER otrzymują w liczbie mnogiej:

		końcówkę -e (najczęściej); a, o, u, au otrzymują przegłos
		der Tisch - die Tische (stół) der Berg - die Berge (góra) der Schrank - die Schränke (szafa) der Baum - die Bäume (drzewo)
		końcówkę -er + przegłos:
		der Mann - die Männer (mężczyzna) der Rand - die Ränder (krawędź)
		końcówke -(e)n, jeżeli rzeczownik kończy się na -e:
		der Beamte - die Beamten (urzędnik) der Kunde - die Kunden (klient) der Student - die Studenten (student)
		nie otrzymują końcówki, jeśli rzeczowniki są zakończone na -er, -er, -el (niektóre z przegłosem):
		der Bruder - die Brüder (brat) der Wagen - die Wagen (samochód)

Rzeczowniki rodzaju żeńskiego DIE otrzymują w liczbie mnogiej:

		końcówkę -(e)n:
		die Frau - die Frauen (kobieta) die Stunde - die Stunden (godzina)
		końcówkę -e + przegłos:
		die Stadt - die Städte (miasto) die Wand - die Wände (ściana)
		występują bez końcówki; + przegłos (tylko 2 rzeczowniki):
		die Mutter - die Mütter (matka) die Tochter - die Töchter (matka)

Rzeczowniki rodzaju nijakiego DAS otrzymują w liczbie mnogiej:

		końcówkę -er + przegłos:
		das Buch - die Bücher (książka) das Haus - die Häuser (dom) das Bild - die Bilder (obraz)
		końcówkę -e:
		das Klavier - die Klaviere (fortepian) das Beispiel - die Beispiele (przykład)
		końcówkę -(e)n:
		das Hemd - die Hemden (koszula) das Auge - die Augen (oko)
		występują bez końcówki:
		das Muster - die Muster (wzór) das Zeichen - die Zeichen (znak)

Szyk prosty / przestawny w zdaniu pojedynczym

Ze względu na miejsce czasownika w zdaniu wyróżniamy w języku niemieckiem dwa typy szyku:

- prosty
- przestawny

W szyku prostym orzeczenie (czasownik) znajduje się na drugim miejscu w zdaniu, podmiot stoi bezpośrednio przed nim.

np.:

Zdanie twierdzące rozpoczynać się może także od określeń, np.: am Montag.
Podmiot znajduję się wtedy po orzeczeniu. W takim przypadku mamy do czynienia z szykiem przestawnym.

np.:

Zaimek dzierżawczy (l. mn.)

Zaimki dzierżawcze odpowiadają na pytanie WESSEN? (czyj?, czyja?, czyje?)

Zaimek dzierżawczy określa przynależność (nasz, wasz, ich itp.).
Zaimki dzierżawcze są odmiennymi częściami mowy i stoją przed rzeczownikiem.

Zaimki dzierżawcze odmieniają się jak RODZAJNIK NIEOKREŚLONY.

Odmiana zaimka dzierżawczego z rzeczownikiem wyglądać będzie tak:
(dla rzeczowników: der Spitzer - temperówka, die Uhr - zegarek, das Auto - samochód, die Kinder - dzieci)

Jak widać na powyższym przykładzie zaimki dzierżawcze występujące z rzeczownikiem rodzaju męskiego DER i nijakiego DAS brzmią tak samo.
Zaimki dzierżawcze stojące przy rzeczownikach rodzaju żeńskiego DIE i w liczbie mnogiej DIE także brzmią tak samo, a ponadto otrzymują dodatkowo końcówkę -e.

np.:

der Hut - kapelusz:
Das ist unser Hut. (To jest nasz kapelusz.)

die Schere - nożyczki:
Ist das eure Schere? (Czy to są wasze nożyczki?)
- Ja, das ist unsere Schere. (Tak, to są nasze nożyczki.)

das Lineal - linijka:
Hier liegt ihr Lineal. (Tutaj leży ich linijka.)

die Schuhe - buty:
Ich sehe unsere Schuhe. (Widzę nasze buty.)

Zaimek dzierżawczy odmienia się jak rodzajnik nieokreślony. DER = DAS DIE = DIE; + '-e'

	Zobacz także:
	rodz. nieokreśl. 'ein' 'eine' zaimki dzierżawcze (l. poj.)

Rodzajnik określony / nieokreślony w Bierniku

Biernik (Akkusativ) jest czwartym przypadkiem w języku niemieckim.
Biernik odpowiada na pytania: WEN? WAS? (kogo?, co?)

Rodzajnik określony

Rodzajnik nieokreślony

Porównując mianownik z biernikiem widzimy, że zmiany w bierniku zachodzą tylko w rodzaju męskim (DER). Formy dla pozostałych rodzajników wyglądajątak samo jak w mianowniku.

Oto niektóre istotniejsze czasowniki wymagające dopełnienia w bierniku:

haben (mieć)
sehen (widzieć)
nehmen (brać)
brauchen (potrzebować)
kaufen (kupować)
essen (jeść)
schreiben (pisać)
einladen (zapraszać)

np.:

Ich sehe einen Baum. (Widzę drzewo.)
Kaufst du auch ein Heft? (Czy ty także kupujesz zeszyt?)
Wir schreiben morgen einen Aufsatz in Polnisch. (Piszemy jutro wypracowanie z polskiego.)
Isst du die Torte? (Czy jesz ten tort?)
Du brauchst eine Mütze. (Potrzebujesz czapkę.)

Nie pamiętasz, kiedy stosujemy poszczególne rodzajniki? Kliknij w linki 'Zobacz także'

Przeczenie 'kein' 'keine' (Mianownik / Biernik)

Aby zaprzeczyć zdanie, w którym występuje rzeczownik z rodzajnikiem nieokreślonym ein, eine, einen, stosujemy przeczenie kein, keine, keinen.

Przeczenie 'kein', 'keine' odmienia się tak samo jak rodzajnik nieokreślony.

Oto wzór odmiany przeczenia 'kein' w mianowniku i bierniku:

np.:

mianownik

Ist das ein Kind?
» Nein, das ist kein Kind. (Czy to jest dziecko? » Nie, to nie jest dziecko.)

Geht dort eine Frau?
» Nein, dort geht keine Frau. (Czy tam idzie kobieta? » Nie, tam nie idzie kobieta.)

Ihr seid Schüler.
» Wir sind keine Schüler. (Jesteście uczniami » My nie jesteśmy uczniami.)

biernik

Hast du einen Block?
» Nein, ich habe keinen Block. (Czy masz blok? » Nie, nie mam bloku.)

Brauchst du eine Schere?
» Nein, ich brauche keine Schere. (Czy potrzebujesz nożyczki? » Nie, nie potrzebuję nożyczek.)

Nimmst du ein Sportzeug?
» Nein, ich nehme kein Sportzeug. (Czy bierzesz strój na w-f? » Nie, nie biorę stroju na w-f.)

Forma grzecznościowa 'Sie'

W języku niemieckim podobnie jak w polskim istnieje tzw. forma grzecznościowa (Pan, Pani, Państwo). Formy tej używamy, gdy mówimy do os. starszej, nieznanej, do osoby, której chcemy okazać nasz szacunek.
Stosowana jest ona głównie w poleceniach, uprzejmych prośbach.

Forma grzecznościowa wygląda tak samo, jak 3. os. l.mn. Zaimek osobowy sie pisany jest zawsze z dużej litery.
W poleceniach, prośbach i pytaniach z wykorzystaniem formy grzecznościowej stosujemy przestawny szyk wyrazów.

np.:

sie gehen
» Gehen Sie ins Kino! (Niech Pan(i) pójdzie do kina!)

sie sagen
» Sagen Sie mir bitte die Wahrheit! (Proszę, niech pan(i) powie mi prawdę!)

sie wiederholen
» Wiederholen Sie bitte den Satz! (Proszę powtórzyć to zdanie!)

» Könnten Sie mir helfen? (Mógłby pan / Mogłaby pani / Moglibyście państwo mi pomóc?)

f. grzecznościowa = 3. os. l.mn. sie » Sie w prośbach, pytaniach, poleceniach » szyk przestawny (najpierw orzeczenie potem podmiot)

W języku niemieckim czasowniki złożone dzielą się na czasowniki nierozdzielnie i rozdzielnie złożone.

Czasowniki rozdzielne składają się z przedrostków, które są akcentowane i mają samodzielne znaczenie, oraz z czasowników głównych.

W zdaniach przedrostek oddziela się od czasownika i przesuwa się na koniec zdania.

Do ważniejszych czasowników rozdzielnie złożonych zaliczamy:

anfangen (zaczynać, rozpoczynać się)
losgehen (wychodzić, wyruszać)
aufstehen (wstawać)
fernsehen (oglądać TV)
abfahren (odjeżdzać)
aufräumen (sprzątać)
mitkommen (iść z kimś gdzieś)
einladen (zapraszać)

WZÓR ODMIANY CZASOWNIKÓW ROZDZIELNIE ZŁOŻONYCH

losgehen

anfangen

fernsehen

einladen

np.:

Przedrostki ein, an, auf, ab itd. wędrują zawsze na koniec zdania. Jeżeli czasownik główny odmienia się nieregularnie, pamiętać musisz o zmianach w 2. i 3. os. l.poj.

	Zobacz także:
	regularna odm. czasownika niereg. odm. czasownika

Przyimek 'in'

Gdy odpowiadamy na pytanie wohin? (dokąd?) użyć musimy przyimka 'IN'.

Przyimek ten wymaga wtedy dopełnienia w bierniku (Akkusativ) i tłumaczymy go: 'do'

IN + Akk.

np.:

Wohin gehst du? (Dokąd idziesz?)

IN + DAS = INS

Um wie viel Uhr geht ihr in die Schule? (O której godzinie idziecie do szkoły?)
Wir laufen in den Park. (Biegniemy do parku.)
Mein Hobby ist Schwimmen. Ich gehe in die Schwimmhalle. (Moim hobby jest pływanie. Idę na basen.)
Ich gehe gerne ins Kino. (Chętnie chodzę do kina.)

IN + Akkusativ INS = in + das

Przyimek 'für'

Przyimek 'FÜR' podobnie jak 'IN' wymaga dopełnienia w bierniku i znaczy: dla

O zdanie z tym przyimkiem zapytamy: für wen? (dla kogo?)

FÜR + Akk.

np.:

Ist das Geschenk für die Tochter? - Nein, es ist für meinen Vater.
(Czy ten prezent jest dla córki? - Nie, on jest dla mojego taty.)
Für wen ist die Tasche? - Für deine Schwester. (Dla kogo jest ta torba? - Dla twojej siostry.)
Das Buch ist für das Kind. (Ta książka jest dla dziecka.)

Zaimek osobowy w bierniku

Biernik (Akkusativ) odpowiada na pytanie WEN? WAS? (kogo? co?)

Zaimki osobowe w bierniku wyglądają następująco:

np.:

Wann besuchst du mich? - Ich besuche dich nächste Woche.
(Kiedy mnie odwiedzisz? - Odwiedzę cię w przyszłym tygodniu.)
Ich sehe euch nicht. (Nie widzę was.)
Ist das Geschenk für mich? - Ja, es ist für dich. (Czy ten prezent jest dla mnie? - Tak, on jest dla ciebie.)

Czas zegarowy

Aby dowiedzieć się, która jest godzina zadać musimy jedno z następujących pytań:

Wie spät ist es? (Która jest godzina?)
Wie viel Uhr ist es? (Która jest godzina?)

Odpowiadając zawsze mówimy:

Es ist ... . (Jest ... .)

W języku niemieckim godziny zegarowe określić możemy na 2 sposoby:

- oficjalnie (urzędowo),
- potocznie

Mówiąc oficjalnie pamiętać musimy, aby umieścić pomiędzy wartością godzin a wartością minut
wyraz Uhr (godzina).

Dla mowy potocznej charakterystyczne są wyrazy:
- nach (po),
- vor (przed),
- halb ... (wpół do ...),
- Viertel (kwadrans).

Zaimek dzierżawczy określa przynależność (mój, twój, jej, jego itp.).
Zaimki dzierżawcze są odmiennymi częściami mowy i stoją przed rzeczownikiem.

Zaimki dzierżawcze odmieniają się jak RODZAJNIK NIEOKREŚLONY.

Biernik odpowiada na pytanie WEN? WAS? (kogo? co?)

np.:

Wen siehst du dort? - Ich sehe dort meinen Onkel. (der Onkel)
(Kogo tam widzisz? - Widzę tam mojego wujka.)

Hast du vielleicht meinen Füller? - Nein, deinen Füller habe ich nicht. (der Füller)
(Czy masz może moje pióro? - Nie, nie mam twojego pióra.)

Ich höre ihre Stimme. (die Stimme)
(Słyszę jej głos.)

Schemat odmiany zaimka dzierżawczego w bierniku.

JAK POSŁUGIWAĆ SIĘ TABELKĄ?
(Na przykładzie wiersza ICH)

W pierwszej kolumnie po lewo mamy wypisany ZAIMEK OSOBOWY W MIANOWNIKU tu ICH.
W drugiej kolumnie od lewej mamy ZAIMEK DZIERŻAWCZY w 'formie wyjściowej' tu mein (W rzeczywistości nie ma w gramatyce takiego pojęcia jak 'forma wyjściowa'. Jednak na potrzeby wyjaśnienia tego zagadnienia używał bedę tego określenia.)
W kolejnych kolumnach widzimy jaką końcówkę dodajemy do 'formy wyjściowej' do zaimka dzierżawczego stojącego przed rzeczownikami poszczególnych rodzajów.
Dla rodzaju męskiego mamy meinen, dla rodzaju żeńskiego mamy meine,
dla rodzaju nijakiego mamy mein, a w liczbie mnogiej zawsze meine.
"-" mówi nam, że dla tego rodzaju zaimek dzierżawczy brzmi tak samo jak 'forma wyjściowa'.

Spis ważniejszych czasowników wymagających dopełnienia w bierniku:
(odpowiadają na pytanie kogo? co?)

	Zobacz także:
	rodzajnik nieokreślony z. dzierżawczy (mianownik) niereg. odm. czasown.

Czasownik zwrotny

Zarówno w języku polskim jak i niemieckim występują czasownki zwrotne.
Czasownik sich waschen (myć się) jest czasownikiem zwrotnym w obydwu językach.

Czasowniki zwrotne składają się z zaimka zwrotnego oraz osobowej formy czasownika

ZAIMEK ZWROTNY
(Zaimek zwrotny odmienia się podobnie jak zaimek osobowy w bierniku. Inaczej brzmi tylko 3 os. l. poj i w 3 os. l. mn.)

WZÓR ODMIANY CZASOWNIKÓW ZWROTNYCH

SICH WASCHEN (myć się)

SICH STREITEN (kłócić się)

SICH KÄMMEN (czesać się)

np.:

Ihr streitet euch schon wieder.
(Znów się kłócicie.)

Du schminkst dich zu viel!
(Za bardzo się malujesz!)

Warum wäscht er sich so lange?
(Dlaczego on tak długo się myje?)

Lista czasowników zwrotnych w języku niemieckim:

Z powyższych przykładów wynika ze zaimek występuje przed bezokolicznikiem (sich beeilen, sich verspäten, sich waschen), w odmianie zaś po formie osobowej czasownika (ich beeile mich, sie verspäten sich, wir waschen uns).

zaimek zwrotny to nie to samo co zaimek osobowy w bierniku! (porównaj 3. os. l. poj lub l. mn.) Niektóre czasowniki zwrotne w jednym języku nie zawsze są czasownikami zwrotnymi w drugim. np.: spielen - bawić się sich setzen - siadać

W jęz. niemieckim przed rzeczownikami stać mogą zarówno rodzajniki nieokreślone jak i rodzajniki określone.

Celownik jest trzecim przypadkiem w jęz. niemieckim.
Celownik - podobnie jak w jęz. polskim - odpowiada na pytanie: komu? czemu? (wem? was?).

W jęz. niemieckim istnieje wiele przyimków, które wymagają dopełnienia w celowniku, np.:
in (w), mit (z), auf (na).

Podobnie jest z czasownikami. Niektóre z nich także wymagają dopełnienia w celowniku (w zależności od kontekstu), np.:
helfen (pomagać), gefallen (podobać się), dienen (służyć).

Rodzajniki nieokreślone.

Rodzajniki określone.

np.:

Ich helfe der Frau sehr oft.
(Pomagam tej kobiecie bardzo często.)

Mein Haus steht in dem Garten.
(Mój dom znajduje się w ogrodzie.)

Wir fahren mit dem Bus in die Schule.
(Jedziemy autobusem do szkoły.)

Tryb rozkazujący służy do wyrażania prośby, polecenia lub rozkazu skierowanych do jednej osoby, kilku osób lub w formie grzecznościowej.

Wyróżniamy następujące formy trybu rozkazującego:
- 2 os. l. poj. (idź, zrób itd.)
- 2 os. l. mn. (idźcie, zróbcie itd.)
- 3 os. l. mn. 'forma grzecznościowa' (niech Pan(i) Państwo pójdzie, zrobi)

2 OS. L. POJ.

Aby stworzyć tę formę trybu rozkazującego wzorujemy się czasownikiem w 2 os. l. pojedynczej oraz:

		odrzucamy końcówkę -st
		du gehst du trinkst
		odrzucamy zaimek osobowy du
		du gehst du trinkst
		du bringst - Bring! (Przynieś!) Bring morgen CDs mit! du trinkst - Trink! (Pij!) Trink einen Apfelsaft! du schickst - Schick! (Wyślij!) Schick übermorgen das Paket!

Jeżeli temat czasownika kończy się na -d, -t, -ig, -chn, -ffn, -m, -eln dodajemy do niego końcówkę -e:

Czasowniki zakończone na -eln tracą dodatkowo -e w temacie:

Czasowniki nieregularne, które w trybie oznajmującym w 2 os. l. poj. zmieniają samogłoskę a > ä, tracą przegłos w trybie rozkazującym:

Czasowniki nieregularne, które w trybie oznajmującym w 2 os. l. poj. zmieniają samogłoskę e > i / ie, zachowują zmianę samogłoski w trybie rozkazującym:

2 OS. L. MN.

Aby stworzyć tę formę trybu rozkazującego wzorujemy się czasownikiem w 2 os. l. mnogiej ponadto:

		odrzucamy zaimek osobowy ihr
		ihr geht ihr trinkt
		ihr trinkt - Trinkt! (Pijcie!) Trinkt Milch! ihr helft - Helft! (Pomóżcie!) Helft eurer Lehrerin! ihr esst - Esst! (Jedzcie!) Esst langsam! ihr lest - Lest! (Czytajcie!) Lest mehr Bücher!

3 OS. L. MN. (FORMA GRZECZNOŚCIOWA)

Aby stworzyć tę formę trybu rozkazującego wzorujemy się czasownikiem w 3 os. l. mnogiej ponadto:

		zaimek osobowy Sie stoi zawsze za czasownikiem (inwersja)
		zaimek osobowy Sie pisany jest zawsze wielką literą
		gehen Sie trinken Sie
		sie trinken - Trinken Sie! (Proszę się napić!) Trinken Sie Mineralwasser! sie helfen - Helfen Sie! (Proszę pomóc!) Helfen Sie dem Kind! sie essen - Essen Sie! (Proszę (z)jeść!) Essen Sie nicht so viel! sie gehen - Gehen Sie! (Proszę iść!) Gehen Sie geradeaus!

Czasowniki sein i haben tworza własne formy trybu rozkazującego:

Ostatnia aktualizacja: 3 grudnia, 2006