(Lekcje: 1 - 9)
|
(Lekcje: 1 - 9)
|
(Lekcje: 1 - 9)
|
(Lekcje: 1 - 8)
|
(Lekcje: 1 - 8)
|
(Lekcje: 1 - 9)
|
(Lekcje: 1 - 9)
|
(Lekcje: 1 - 5)
|
(Lekcje: 1 - 8)
|
|
Zaimek osobowy
W jęz. niemieckim mamy następujące zaimki osobowe:
L.poj |
L.mn. |
1. |
ICH (ja) |
1. |
WIR (my) |
2. |
DU (ty) |
2. |
IHR (wy) |
3. |
ER (on) SIE (ona) ES (ono) |
3. |
SIE (oni) |
np.:
Du gehst in die Schule. (Ty idziesz do szkoły.) Ihr hört gern Musik. (Wy chętnie słuchacie muzyki.)
 |
W zdaniach twierdzących zaimek osobowy stoi zawsze na pierwszym miejscu w zdaniu. |
Zaimek pytający
Charakterystyczne dla niemieckich zaimków pytających jest to, że zaczynają się one od litery "W".
Oto niektóre z nich:
WOHER? (skąd?) WO? (gdzie?) WOHIN? (dokąd?) WIE? (jak? ile?) WAS? (co?) WARUM? (dlaczego?) WESHALB? (dlaczego?) WANN? (kiedy?) |
np.:
Woher kommst du? (Skąd pochodzisz?) Wie heisst du? (Jak się nazywasz?) Wie alt bist du? (Ile masz lat?) Warum gehst du nicht ins Kino? (Dlaczego nie idziesz do kina?)
W pytaniach zaczynających się od zaimka pytającego mamy do czynienia z tzw. inwersją inaczej szykiem przestawnym. Na pierwszym miejscu w pytaniu stoi zaimek pytający, następnie orzeczenie (czasownik) i bezpośrednio po orzeczeniu podmiot (rzeczownik); w dalszej części pytania stać mogą pozostałe określenia (okoliczniki itp.)
Schemat budowy takiego pytania:
ZAIMEK PYTAJĄCY + ORZECZENIE + PODMIOT
Odmiana czasownika (czas teraźniejszy Präsens)
W jęz. niemieckim większość czasowników odmienia się regularnie. Odmiana ogranicza się do dodania odpowiednich końcówek do tematu czasownika.
BEZOKOLICZNIK
Aby móc odmienić czasownik musimy znać jego bezokolicznik (bezosobowa forma czasownika).
Wspólną cechą wszystkich bezokoliczników jest to, że kończą się na '-en': machen (robić), spielen (grać), gehen (iść), tanzen (tańczyć).
mach | en temat końcówka czasownika / bezokolicznika
Chcąc odmienić czasownik odrzucamy od bezokolicznika '-en' i do jego tematu dodajemy odpowiednie końcówki.
SCHEMAT ODMIANY CZASOWNIKA (KOŃCÓWKI)
L.poj |
L.mn. |
1. |
ICH |
- e |
1. |
WIR |
- en |
2. |
DU |
- st |
2. |
IHR |
- t |
3. |
ER SIE ES |
- t |
3. |
SIE |
- en |
|
WZÓR ODMIANY CZASOWNIKA
L.poj |
L.mn. |
1. |
ICH |
mache, spiele, gehe, tanze |
1. |
WIR |
machen, spielen, gehen, tanzen |
2. |
DU |
machst, spielst, gehst, tanzst |
2. |
IHR |
macht, spielt, geht, tanzt |
3. |
ER SIE ES |
macht, spielt, geht, tanzt |
3. |
SIE |
machen, spielen, gehen, tanzen |
 |
Według powyższego schematu odmienia się większość czasowników. Inaczej odmieniają się jedynie czasowniki odmiany nieregularnej. |
Przeczenie 'nein' i 'nicht'
Przeczenie 'nein' jest przeczeniem samodzielnym, możemy zaprzeczać nim całe zdanie.
np.:
Bist du krank? - Nein. (Czy jesteś chory/chora? - Nie.) Gehst du in die Schule? - Nein, ich gehe ins Kino. (Czy idziesz do szkoły? - Nie, idę do kina.)
Przeczenie 'nicht' zaprzecza:
- CZASOWNIK:
Ich arbeite nicht. (Nie pracuję.) Du läufst nicht. (Ty nie biegniesz.)
- PRZYMIOTNIKI I PRZYSŁÓWKI:
Der Computer ist nicht alt. (Ten komputer nie jest stary.) Die Aufgabe ist nicht einfach. (To zadanie nie jest łatwe.)
- CAŁE ZDANIE:
Sie kann dich heute nicht besuchen. (Ona nie może ciebie dziś odwiedzić.)
 |
Gdzy zaprzeczamy czasownik przeczenie 'nicht' stoi po czasowniku (najczęściej na końcu zdania). Gdy zaprzeczamy przymiotniki i przysłówki przeczenie 'nicht' stoi przed tymi wyrazami. |
Rodzajnik określony (Mianownik / Nominativ)
W jęz. niemieckim - podobnie jak w polskim - mamy 3 rodzaje: MĘSKI, ŻEŃSKI, NIJAKI.
Rzeczowniki rodzaju MĘSKIEGO mają w mianowniku rodzajnik określony DER. Rzeczowniki rodzaju ŻEŃSKIEGO mają w mianowniku rodzajnik określony DIE. Rzeczowniki rodzaju NIJAKIEGO mają w mianowniku rodzajnik określony DAS.
W l. mn. w mianowniku wszystkie te rzeczowniki przyjmują rodzajnik określony DIE.
L.poj |
L.mn. |
r. męski |
r. żeński |
r. nijaki |
r. męski |
r. żeński |
r. nijaki |
DER |
DIE |
DAS |
DIE |
DIE |
DIE |
|
np.:
L.poj |
L.mn. |
r. męski |
r. żeński |
r. nijaki |
r. męski |
r. żeński |
r. nijaki |
der Mann |
die Frau |
das Kind |
die Männer |
die Frauen |
die Kinder |
Rodzajnika określonego używamy przed rzeczownikami oznaczającymi osobę lub rzecz znaną, bliżej określoną, o której była mowa w poprzednim zdaniu, np.:
Dort läuft ein Hund. Der Hund ist schwarz. (Tam biegnie (jakiś) pies. Ten pies jest czarny.) Hier steht eine Lampe. Die Lampe ist hoch. (Tutaj stoi lampa. Ta lampa jest wysoka.)
SKĄD MAM WIEDZIEĆ JAKIEGO RODZAJU JEST DANY RZECZOWNIK???
Najskuteczniejszym sposobem nabycia tej wiedzy jest systematyczna nauka słownictwa wraz z rodzajnikami. Jest to o tyle istotne, gdyż rodzaj rzeczownika w jęz. niemieckim nie zawsze pokrywa się z rodzajem w jęz. polskim, np.: das Mädchen (dziewczynka) - r. nijaki ta dziewczynka - r. żeński
Jednak wystarczy zapamiętać kilka podstawowych reguł:
Rodzaju męskiego DER są:
 |
|
rzeczowniki oznaczające istoty męskie (ludzi i zwierząt): |
|
der Mann (mężczyzna), der Sohn (syn), der Hund (pies), der Hase (królik), der Löwe (lew) |
 |
|
nazwy dni, miesięcy, pór roku, pór dnia, stron świata: |
|
der Montag (poniedziałek), der März (marzec), der Sommer (lato), der Vormittag (przedpołudnie), der Süden (południe) |
 |
|
nazwy marek samochodów: |
|
der Fiat, der Opel, der BMV |
 |
|
nazwy szczytów górskich, jezior: |
|
der Vesuv (Wezuwiusz), der Bodensee (Jezioro Bodeńskie) |
 |
|
rzeczowniki kończące się na: |
|
-ig der Käfig (klatka) itp.; -ing der Fasching (karnawał) itp.: -en der Garten (ogród) itp.; -er der Bruder (brat) itp.; -ling der Schmetterling (motyl) itp. |
 |
|
rzeczowniki odczasownikowe bez końcówek: |
|
der Schlaf (sen), der Lauf (bieg) |
Rodzaju żeńskiego DIE są:
 |
|
rzeczowniki oznaczające istoty żeńskie (ludzi i zwierząt): |
|
die Frau (kobieta), die Kuh (krowa), die Henne (kura) |
 |
|
nazwy większości rzek: |
|
die Oder (Odra), die Donau (Dunaj), die Weichsel (Wisła) |
 |
|
liczebniki użyte rzeczownikowo: |
|
der Eins, die Drei, die Zwölf |
 |
|
nazwy drzew, owoców, kwiatów: |
|
die Fichte (świerk), die Pflaume (śliwka), die Birne (gruszka), die Rose (róża) |
 |
|
rzeczowniki kończące się na: |
|
-ei die Wäscherei (pralnia) itp.; -keit die Höflichkeit (uprzejmość) itp.: -heit die Klarheit (jasność) itp.; -in die Kundin (klientka) itp.; -ung die Übung (ćwiczenie) itp.; -schaft die Brüderschaft (braterstwo) itp. |
Rodzaju nijakiego DAS są:
 |
|
rzeczowniki oznaczające osoby i zwierzęta młode: |
|
das Kind (dziecko), das Fohlen (źrebię), das Kalb (cielę) |
 |
|
rzeczowniki utworzone z innych części mowy: |
|
das Treffen (spotkanie), das Kommen (przyjście) |
 |
|
zdrobnienia zakończone na: |
|
-chen das Häuschen (domek) itp.; -lein das Tischlein (stolik) itp. |
 |
|
rzeczowniki zakończone na: |
|
-tel das Viertel (kwadrans) itp. |
 |
|
nazwy oznaczające gatunek: |
|
das Huhn (kura), das Pferd (koń), das Schaf (owca) |
 |
|
nazwy metali: |
|
das Silber (srebro), das Kupfer (miedź) |
 |
Rodzajniki w jęz. polskim nie zawsze pokrywają się z rodz. w jęz. niemieckim. Systematycznie ucz się słownictwa; rzeczowniki wraz z rodzajnikami! |
Liczebniki 0 - 20
1 |
eins |
11 |
elf |
2 |
zwei |
12 |
zwölf |
3 |
drei |
13 |
dreizehn |
4 |
vier |
14 |
vierzehn |
5 |
fünf |
15 |
fünfzehn |
6 |
sechs |
16 |
sechzehn |
7 |
sieben |
17 |
siebzehn |
8 |
acht |
18 |
achtzehn |
9 |
neun |
19 |
neunzehn |
10 |
zehn |
20 |
zwanzig |
Liczebniki główne w języku niemieckim w zakresie od 0-12 musisz nauczyć się na pamięć.
Liczebniki z przedziału 13 do 19 tworzymy dodając koncówkę '-zehn', np.: 14 - vierzehn, 15 - fünfzehn itd.
W Y J Ą T K I: 16 - sechzehn, 17 - siebzehn.
Liczebniki 20 - 100
20 |
zwanzig |
60 |
sechzig |
30 |
dreißig |
70 |
siebzig |
40 |
vierzig |
80 |
achtzig |
50 |
fünfzig |
90 |
neunzig |
Liczebniki 20, 30, 40, ..., 90 tworzymy dodając końcówkę '-ig', np.: 40 - vierzig, 50 - fünfzig itd.
W Y J Ą T K I: 20 - zwanzig, 30 - dreißig, 60 - sechzig, 70 - siebzig
21 |
einundzwanzig |
26 |
sechsundzwanzig |
42 |
zweiundvierzig |
22 |
zweiundzwanzig |
27 |
siebenundzwanzig |
48 |
achtundvierzig |
23 |
dreiundzwanzig |
28 |
achtundzwanzig |
56 |
sechsundfünfzig |
24 |
vierundzwanzig |
29 |
neunundzwanzig |
61 |
einundsechzig |
25 |
fünfundzwanzig |
33 |
dreiunddreißig |
99 |
neunundneunzig |
Liczebniki z przedziału od 20 do 100 czyta się OD KOŃCA (najpierw mówimy ile części jedności potem dziesiątek) wstawiając pomiędzy dwa człony spójnik 'und', np.: 34 - vierunddreißig, 62 - zweiundsechzig, 75 - fünfundsiebzig
Wszystkie człony piszemy łącznie !!!
 |
0 - 12 > na pamięć; 13 - 19 > - zehn; 20, 30, ... 90 > - zig; 21, 22, 23, 24... > od końca; cz. jedności + 'und' + cz. dziesiątek |
List / Brief
W rozdziale tym znajdziesz informacje jak zredagować list kontaktowy (np. do kolegi, koleżanki)
Przy pisaniu listu kontaktowego mamy nieco więcej dowolności niż np. przy pisaniu listu oficjalnego. Jednak i tu zaleca się zachowanie pewnej charakterystycznej kolejności.
STRUKTURA LISTU
Dęblin, den 10. 09. 2005 data, miejscowość
Hallo Magda, powitanie
ich heiße Mateusz. Ich bin 15 Jahre alt. Ich wohne in ... treść listu
Mit freundlichen Grüßen, pożegnanie
dein Mateusz podpis
|
|
Pisząc do przyjaciół zazwyczaj opowiadamy o sobie (imię, wiek, pochodzenie itd.), o naszym hobby, o naszej rodzinie oraz zadajemy pytania odbiorcy listu. Te zagadnienia zostaną uwzględnione w tym liście.
DATA, MIEJSCOWOŚĆ - datę i miejscowość zapisujemy w prawym górnym rogu listu;
POWITANIE - powitanie umieszczamy poniżej po lewej stronie (na końcu przecinek!)
TREŚĆ LISTU - zaczynamy z małej litery
POŻEGNANIE - na końcu przecinek
PODPIS - po prawej stronie; zaczynamy z małej litery
JAK TO WYRAZIĆ?
Powitanie / Begrüßung: Liebe ..... , (Kochana ..... ,) Lieber ..... , (Kochany ..... ,) Hallo ..... , (Cześć ..... ,)
Przedstawianie się / Vorstellung: Ich heiße ..... und bin ..... Jahre alt. (Nazywam się ..... i mam ..... lat.) Ich wohne in ..... . (Mieszkam w ..... .) Ich wohne in ..... und komme aus ..... .(Mieszkam w ..... i pochodzę z ..... .) Ich heiße ..... und komme aus ..... . (Nazywam się ..... i pochodzę z ..... .) Ich wohne in ..... und bin ..... Jahre alt. (Mieszkam w ..... i mam ..... lat.)
Hobby / Hobby: Ich mag Sport, ..... und ..... . (Lubię sport, ..... i ..... .) Ich schwimme, reite und ..... gern. (Chętnie pływam, jeżdżę konno i ..... .) Mein Hobby ist ..... . (Moim hobby jest ..... .) Meine Hobbys sind ..... , ..... und ..... . (Moimi hobby są ..... , ..... i ..... .) Ich liebe Tiere. (Kocham zwierzęta .)
Rodzina / Familie: Meine Familie ist ..... . (Moja rodzina jest ..... .) Ich bin Einzelkind. (Jestem jedynakiem.) Ich habe einen Bruder / eine Schwester. (Mam brata / siostrę.) Wir sind Zwillinge. (Jesteśmy bliźniakami..) Mein Bruder / Meine Schwester ist ..... Jahre alt. (Mój brat / Moja siostra ma ..... lat.) Meine Eltern arbeiten. / Meine Eltern arbeiten nicht. (Moi rodzice pracują. / Moi rodzice nie pracują.) Mein Vater / Meine Mutter ist ..... von Beruf. (Mój ojciec / Moja matka jest ..... z zawodu. Mein Vater / Meine Mutter arbeitet als ...... . (Mój ojciec / Moja matka pracuje jako ..... .)
Pytania / Fragen: Was ist dein Hobby? (Co jest twoim hobby?) Was sind deine Hobbys? (Jakie masz hobby? > l. mn.) Was magst du? (Co lubisz?) Wofür interessierst du dich? (Czym się interesujesz?) Magst du ..... ? (Czy lubisz ..... ?) Wie alt bist du? (Ile masz lat?) Wie siehst du aus? (Jak wyglądasz?) Wie ist deine Familie? (Jaka jest twoja rodzina?) Was ist dein Vater / deine Mutter von Beruf? (Kim jest twój ojciec / twoja matka z zawodu?)
Pożegnanie i pozdrowienia / Abschied und Grüße: Schreib bitte bald, (Proszę o szybką odpowiedź,) Schreib mir bald, (Odpowiedz szybko,) Bis bald, (Na razie,) Schreib bitte bald, (Proszę o szybką odpowiedź,) Bitte melde dich schnell, (Proszę o szybką odpowiedź,) Ich warte auf deine Antwort, (Czekam na odpowiedź,) Tschüs, (Cześć,) Viele Grüße, (Pozdrawiam,) Mit freundlichen Grüßen, (Serdecznie pozdrawiam,) Freundliche Grüße, (Serdecznie pozdrawiam,) Mit besten Grüßen, (Serdecznie pozdrawiam,) Herzliche Grüße, (Serdeczne pozdrowienia,) Alles Liebe, (Wszystkiego najlepszego,)
Podpis / Unterschrift: deine ...... , (twoja ..... ,) dein ...... , (twój ..... ,)
Oto jak mógłby wyglądać przykładowy list kontaktowy:

Zaimek dzierżawczy (l. poj)
Zaimki dzierżawcze odpowiadają na pytanie WESSEN? (czyj?, czyja?, czyje?)
Zaimek dzierżawczy określa przynależność (mój, twój, jej, jego itp.). Zaimki dzierżawcze są odmiennymi częściami mowy i stoją przed rzeczownikiem.
Zaimki dzierżawcze odmieniają się jak RODZAJNIK NIEOKREŚLONY.
|
ICH |
DU |
ER |
SIE |
ES |
DER |
MEIN |
DEIN |
SEIN |
IHR |
SEIN |
DIE |
MEINE |
DEINE |
SEINE |
IHRE |
SEINE |
DAS |
MEIN |
DEIN |
SEIN |
IHR |
SEIN |
DIE (l. mn.) |
MEINE |
DEINE |
SEINE |
IHRE |
SEINE |
|
Odmiana zaimka dzierżawczego z rzeczownikiem wyglądać będzie tak: (dla rzeczowników: der Spitzer - temperówka, die Uhr - zegarek, das Auto - samochód, die Kinder - dzieci)
|
ICH |
DU |
ER |
SIE |
ES |
DER |
mein Spitzer (moja temperówka) |
dein Spitzer (twoja temperówka) |
sein Spitzer (jego temperówka) |
ihr Spitzer (jej temperówka) |
sein Spitzer (jego temperówka) |
DIE |
meine Uhr (mój zegarek) |
deine Uhr (twój zegarek) |
seine Uhr (jego zegarek) |
ihre Uhr (jej zegarek) |
seine Uhr (jego zegarek) |
DAS |
mein Auto (mój samochód) |
dein Auto (twój samochód) |
sein Auto (jego samochód) |
ihr Auto (jej samochód) |
sein Auto (jego samochód) |
DIE (l. mn.) |
meine Kinder (moje dzieci) |
deine Kinder (twoje dzieci) |
seine Kinder (jego dzieci) |
ihre Kinder (jej dzieci) |
seine Kinder (jego dzieci) |
|
Jak widać na powyższym przykładzie zaimki dzierżawcze występujące z rzeczownikiem rodzaju męskiego DER i nijakiego DAS brzmią tak samo. Zaimki dzierżawcze stojące przy rzeczownikach rodzaju żeńskiego DIE i w liczbie mnogiej DIE także brzmią tak samo, a ponadto otrzymują dodatkowo końcówkę -e.
np.:
der Hut - kapelusz: Das ist sein Hut. (To jest jego kapelusz.)
die Schere - nożyczki: Ist das deine Schere? (Czy to są twoje nożyczki?) - Ja, das ist meine Schere. (Tak, to są moje nożyczki.)
das Lineal - linijka: Hier liegt ihr Lineal. (Tutaj leży jej linijka.)
die Schuhe - buty: Ich sehe meine Schuhe. (Widzę moje buty.)
 |
Zaimek dzierżawczy odmienia się jak rodzajnik nieokreślony. DER = DAS DIE = DIE; + '-e' |
Nieregularna odmiana czasownika
W jęz. niemieckim istnieje grupa czasowników, które odmieniają się nieregularnie (czasowniki mocne).
Podczas odmiany czasowników mocnych często zmianie ulega temat czasownika (tylko w 2 i 3 os. l. poj!);
'a', 'o', 'u' ulega przeważnie przegłosowi (Umlaut).
a > ä o > ö u > ü
Oto najważniejsze czasowniki odmieniające się nieregularnie: (w nawiasach podpowiedź, jaka zmiana zachodzi w danym czasowniku; podkreślona literka zostaje zastąpiona treścią nawiasu;)
essen (i) jeść |
fahren (ä) jechać |
lesen (ie) czytać |
treffen (i) spotykać |
schlafen (ä) spać |
empfehlen (ie) polecać coś |
fressen (i) jeść (zwierzęta) |
backen (ä) piec |
|
helfen (i) pomagać |
tragen (ä) nieść / nosić coś |
|
sprechen (i) mówić |
waschen (ä) myć coś |
|
Aby odmienić te czasowniki przez osoby odrzucamy końcówkę bezokolicznika -en.
Do otrzymanego w ten sposób tematu czasownika dodajemy poszczególne końcówki (takie same jak przy odmianie cz. regularnych / słabych) czyli:
L.poj |
L.mn. |
1. |
ICH |
- e |
1. |
WIR |
- en |
2. |
DU |
- st |
2. |
IHR |
- t |
3. |
ER SIE ES |
- t |
3. |
SIE |
- en |
|
Dodatkowo w 2 i 3 os. l. poj. zachodzą zmiany! (podane powyżej w nawiasach)
WZÓR NIEREGULARNEJ ODMIANY CZASOWNIKA
L.poj |
L.mn. |
1. |
ICH |
esse, helfe, fahre, lese |
1. |
WIR |
essen, helfen, fahren, lesen |
2. |
DU |
isst, hilfst, fährst, liest |
2. |
IHR |
esst, helft, fahrt, lest |
3. |
ER SIE ES |
isst, hilft, fährt, liest |
3. |
SIE |
essen, helfen, fahren, lesen |
np.:
Meine Familie fährt nächste Woche nach München. (Moja rodzina w przyszłym tygodniu jedzie do Monachium.) Sie hilft ihm die ganze Zeit. (Ona pomaga mu cały czas.) Fleißiger Schüler liest viele Bücher. (Pilny uczeń czyta dużo książek.)
 |
Odmiany nieregularnej czasownika nauczyć musisz się na pamięć! Musisz także wiedzieć, które czasowniki odmieniają się nieregularnie. PAMIĘTAJ!
1) odrzucamy końcówkę bezokolicznika '-en'
2) dodajemy końcówkę odp. dla poszczególnej osoby 3) w 2 i 3 os. l. poj. zachodzą zmiany (a > ä, e > i) itd. |
Rodzajnik nieokreślony
W jęz. niemieckim oprócz rodzajników określonych przed rzeczownikiem stać mogą także rodzajniki nieokreślone.
L.poj |
L.mn. |
der |
die |
das |
die |
EIN |
EINE |
EIN |
- |
|
Rodzajników nieokreślonych używamy, gdy mówimy o osobach lub przedmiotach po raz pierwszy i są one bliżej nieznane.
np.:
An der Tür steht ein Mann. (Przy drzwiach stoi (jakis) mężczyzna.) Dort läuft eine Katze. (Tam biegnie kot.) Ich sehe Kinder. (Widzę dzieci.)
Liczba mnoga rzeczowników
Rzeczowniki rodzaju męskiego DER otrzymują w liczbie mnogiej:
 |
|
końcówkę -e (najczęściej); a, o, u, au otrzymują przegłos |
|
der Tisch - die Tische (stół) der Berg - die Berge (góra) der Schrank - die Schränke (szafa) der Baum - die Bäume (drzewo)
|
 |
|
końcówkę -er + przegłos: |
|
der Mann - die Männer (mężczyzna)
der Rand - die Ränder (krawędź) |
 |
|
końcówke -(e)n, jeżeli rzeczownik kończy się na -e: |
|
der Beamte - die Beamten (urzędnik) der Kunde - die Kunden (klient) der Student - die Studenten (student) |
 |
|
nie otrzymują końcówki, jeśli rzeczowniki są zakończone na -er, -er, -el (niektóre z przegłosem): |
|
der Bruder - die Brüder (brat) der Wagen - die Wagen (samochód) |
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego DIE otrzymują w liczbie mnogiej:
 |
|
końcówkę -(e)n: |
|
die Frau - die Frauen (kobieta) die Stunde - die Stunden (godzina) |
 |
|
końcówkę -e + przegłos: |
|
die Stadt - die Städte (miasto)
die Wand - die Wände (ściana) |
 |
|
występują bez końcówki; + przegłos (tylko 2 rzeczowniki): |
|
die Mutter - die Mütter (matka) die Tochter - die Töchter (matka) |
Rzeczowniki rodzaju nijakiego DAS otrzymują w liczbie mnogiej:
 |
|
końcówkę -er + przegłos: |
|
das Buch - die Bücher (książka) das Haus - die Häuser (dom) das Bild - die Bilder (obraz) |
 |
|
końcówkę -e: |
|
das Klavier - die Klaviere (fortepian)
das Beispiel - die Beispiele (przykład) |
 |
|
końcówkę -(e)n: |
|
das Hemd - die Hemden (koszula) das Auge - die Augen (oko) |
 |
|
występują bez końcówki: |
|
das Muster - die Muster (wzór) das Zeichen - die Zeichen (znak) |
Szyk prosty / przestawny w zdaniu pojedynczym
Ze względu na miejsce czasownika w zdaniu wyróżniamy w języku niemieckiem dwa typy szyku:
- prosty - przestawny
W szyku prostym orzeczenie (czasownik) znajduje się na drugim miejscu w zdaniu, podmiot stoi bezpośrednio przed nim.
Podmiot |
Orzeczenie |
Określenia |
|
np.:
podmiot |
orzeczenie |
dalsze określenia |
Ich |
fahre |
morgen nach Berlin. |
Dagmar |
geht |
am Montag ins Kino. |
Meine Tante |
fährt |
übermorgen ins Gebirge. |
|
Zdanie twierdzące rozpoczynać się może także od określeń, np.: am Montag. Podmiot znajduję się wtedy po orzeczeniu. W takim przypadku mamy do czynienia z szykiem przestawnym.
Określenia |
Orzeczenie |
Podmiot |
|
np.:
określenia |
orzeczenie |
podmiot |
dalsze określenia |
Morgen |
fahre |
ich |
nach Berlin. |
Am Montag |
geht |
Dagmar |
ins Kino. |
Übermorgen |
fährt |
meine Tante |
ins Gebirge. |
|
Zaimek dzierżawczy (l. mn.)
Zaimki dzierżawcze odpowiadają na pytanie WESSEN? (czyj?, czyja?, czyje?)
Zaimek dzierżawczy określa przynależność (nasz, wasz, ich itp.). Zaimki dzierżawcze są odmiennymi częściami mowy i stoją przed rzeczownikiem.
Zaimki dzierżawcze odmieniają się jak RODZAJNIK NIEOKREŚLONY.
|
WIR |
IHR |
SIE |
DER |
UNSER |
EUER |
IHR |
DIE |
UNSERE |
EURE |
IHRE |
DAS |
UNSER |
EUER |
IHR |
DIE (l. mn.) |
UNSERE |
EURE |
IHRE |
|
Odmiana zaimka dzierżawczego z rzeczownikiem wyglądać będzie tak: (dla rzeczowników: der Spitzer - temperówka, die Uhr - zegarek, das Auto - samochód, die Kinder - dzieci)
|
WIR |
IHR |
SIE |
DER |
unser Spitzer (nasza temperówka) |
euer Spitzer (wasza temperówka) |
ihr Spitzer (ich temperówka) |
DIE |
unsere Uhr (nasz zegarek) |
eure Uhr (wasz zegarek) |
ihre Uhr (ich zegarek) |
DAS |
unser Auto (nasz samochód) |
euer Auto (wasz samochód) |
ihr Auto (ich samochód) |
DIE (l. mn.) |
unsere Kinder (nasze dzieci) |
eure Kinder (wasze dzieci) |
ihre Kinder (ich dzieci) |
|
Jak widać na powyższym przykładzie zaimki dzierżawcze występujące z rzeczownikiem rodzaju męskiego DER i nijakiego DAS brzmią tak samo. Zaimki dzierżawcze stojące przy rzeczownikach rodzaju żeńskiego DIE i w liczbie mnogiej DIE także brzmią tak samo, a ponadto otrzymują dodatkowo końcówkę -e.
np.:
der Hut - kapelusz: Das ist unser Hut. (To jest nasz kapelusz.)
die Schere - nożyczki: Ist das eure Schere? (Czy to są wasze nożyczki?) - Ja, das ist unsere Schere. (Tak, to są nasze nożyczki.)
das Lineal - linijka: Hier liegt ihr Lineal. (Tutaj leży ich linijka.)
die Schuhe - buty: Ich sehe unsere Schuhe. (Widzę nasze buty.)
 |
Zaimek dzierżawczy odmienia się jak rodzajnik nieokreślony. DER = DAS DIE = DIE; + '-e' |
Rodzajnik określony / nieokreślony w Bierniku
Biernik (Akkusativ) jest czwartym przypadkiem w języku niemieckim. Biernik odpowiada na pytania: WEN? WAS? (kogo?, co?)
Rodzajnik określony
MIANOWNIK
|
L.poj |
L.mn. |
r. męski |
r. żeński |
r. nijaki |
r. męski |
r. żeński |
r. nijaki |
DER |
DIE |
DAS |
DIE |
DIE |
DIE |
BIERNIK
|
DEN |
DIE |
DAS |
DIE |
DIE |
DIE |
|
Rodzajnik nieokreślony
MIANOWNIK
|
L.poj |
L.mn. |
r. męski |
r. żeński |
r. nijaki |
r. męski |
r. żeński |
r. nijaki |
EIN |
EINE |
EIN |
- |
- |
- |
BIERNIK
|
EINEN |
EINE |
EIN |
- |
- |
- |
|
Porównując mianownik z biernikiem widzimy, że zmiany w bierniku zachodzą tylko w rodzaju męskim (DER). Formy dla pozostałych rodzajników wyglądajątak samo jak w mianowniku.
Oto niektóre istotniejsze czasowniki wymagające dopełnienia w bierniku:
haben (mieć) sehen (widzieć) nehmen (brać) brauchen (potrzebować) kaufen (kupować) essen (jeść) schreiben (pisać) einladen (zapraszać)
np.:
Ich sehe einen Baum. (Widzę drzewo.) Kaufst du auch ein Heft? (Czy ty także kupujesz zeszyt?)
Wir schreiben morgen einen Aufsatz in Polnisch. (Piszemy jutro wypracowanie z polskiego.) Isst du die Torte? (Czy jesz ten tort?) Du brauchst eine Mütze. (Potrzebujesz czapkę.)
 |
Nie pamiętasz, kiedy stosujemy poszczególne rodzajniki? Kliknij w linki 'Zobacz także' |
Przeczenie 'kein' 'keine' (Mianownik / Biernik)
Aby zaprzeczyć zdanie, w którym występuje rzeczownik z rodzajnikiem nieokreślonym ein, eine, einen, stosujemy przeczenie kein, keine, keinen.
Przeczenie 'kein', 'keine' odmienia się tak samo jak rodzajnik nieokreślony.
Oto wzór odmiany przeczenia 'kein' w mianowniku i bierniku:
|
der |
die |
das |
die (Pl.) |
mianownik |
ein |
eine |
ein |
- |
KEIN |
KEINE |
KEIN |
KEINE |
biernik |
einen |
eine |
ein |
- |
KEINEN |
KEINE |
KEIN |
KEINE |
|
np.:
mianownik
Ist das ein Kind? » Nein, das ist kein Kind. (Czy to jest dziecko? » Nie, to nie jest dziecko.)
Geht dort eine Frau? » Nein, dort geht keine Frau. (Czy tam idzie kobieta? » Nie, tam nie idzie kobieta.)
Ihr seid Schüler. » Wir sind keine Schüler. (Jesteście uczniami » My nie jesteśmy uczniami.)
biernik
Hast du einen Block? » Nein, ich habe keinen Block. (Czy masz blok? » Nie, nie mam bloku.)
Brauchst du eine Schere? » Nein, ich brauche keine Schere. (Czy potrzebujesz nożyczki? » Nie, nie potrzebuję nożyczek.)
Nimmst du ein Sportzeug? » Nein, ich nehme kein Sportzeug. (Czy bierzesz strój na w-f? » Nie, nie biorę stroju na w-f.)
Forma grzecznościowa 'Sie'
W języku niemieckim podobnie jak w polskim istnieje tzw. forma grzecznościowa (Pan, Pani, Państwo). Formy tej używamy, gdy mówimy do os. starszej, nieznanej, do osoby, której chcemy okazać nasz szacunek. Stosowana jest ona głównie w poleceniach, uprzejmych prośbach.
Forma grzecznościowa wygląda tak samo, jak 3. os. l.mn. Zaimek osobowy sie pisany jest zawsze z dużej litery. W poleceniach, prośbach i pytaniach z wykorzystaniem formy grzecznościowej stosujemy przestawny szyk wyrazów.
np.:
sie gehen » Gehen Sie ins Kino! (Niech Pan(i) pójdzie do kina!)
sie sagen » Sagen Sie mir bitte die Wahrheit! (Proszę, niech pan(i) powie mi prawdę!)
sie wiederholen » Wiederholen Sie bitte den Satz! (Proszę powtórzyć to zdanie!)
» Könnten Sie mir helfen? (Mógłby pan / Mogłaby pani / Moglibyście państwo mi pomóc?)
 |
f. grzecznościowa = 3. os. l.mn. sie » Sie w prośbach, pytaniach, poleceniach » szyk przestawny (najpierw orzeczenie potem podmiot) |
Czasowniki rozdzielnie złożone
W języku niemieckim czasowniki złożone dzielą się na czasowniki nierozdzielnie i rozdzielnie złożone.
Czasowniki rozdzielne składają się z przedrostków, które są akcentowane i mają samodzielne znaczenie, oraz z czasowników głównych.
W zdaniach przedrostek oddziela się od czasownika i przesuwa się na koniec zdania.
Do ważniejszych czasowników rozdzielnie złożonych zaliczamy:
anfangen (zaczynać, rozpoczynać się) losgehen (wychodzić, wyruszać) aufstehen (wstawać) fernsehen (oglądać TV) abfahren (odjeżdzać) aufräumen (sprzątać) mitkommen (iść z kimś gdzieś) einladen (zapraszać)
WZÓR ODMIANY CZASOWNIKÓW ROZDZIELNIE ZŁOŻONYCH
losgehen
L.poj |
L.mn. |
1. |
ICH |
gehe ... los |
1. |
WIR |
gehen ... los |
2. |
DU |
gehst ... los |
2. |
IHR |
geht ... los |
3. |
ER SIE ES |
geht ... los |
3. |
SIE |
gehen ... los |
anfangen
L.poj |
L.mn. |
1. |
ICH |
fange ... an |
1. |
WIR |
fangen ... an |
2. |
DU |
fängst ... an |
2. |
IHR |
fangt ... an |
3. |
ER SIE ES |
fängt ... an |
3. |
SIE |
fangen ... an |
fernsehen
L.poj |
L.mn. |
1. |
ICH |
sehe ... fern |
1. |
WIR |
sehen ... fern |
2. |
DU |
siehst ... fern |
2. |
IHR |
seht ... fern |
3. |
ER SIE ES |
sieht ... fern |
3. |
SIE |
sehen ... fern |
einladen
L.poj |
L.mn. |
1. |
ICH |
lade ... ein |
1. |
WIR |
laden ... ein |
2. |
DU |
lädst ... ein |
2. |
IHR |
ladt ... ein |
3. |
ER SIE ES |
lädt ... ein |
3. |
SIE |
laden ... ein |
np.:
einladen fernsehen anfangen losgehen aufstehen abfahren aufräumen |
Ich lade alle meine Freunde ein. (Zapraszam wszystkich moich przyjaciół.)
Wir sehen äußerst gern fern. (Bardzo chętnie oglądamy TV.)
Wann fängt der Unterricht an? (Kiedy zaczyna się lekcja?)
Um 10 Uhr gehe ich los. (Wychodzę o godz. 10.)
Du stehst viel zu spät auf. (Wstajesz o wiele za późno.)
Fährt dein Zug in 10 Minuten ab? (Czy twój pociąg odjeżdza za 10 minut?)
Kinder, räumt bitte euer Zimmer auf! (Dzieci, posprzątajcie proszę wasz pokój!)
|
 |
Przedrostki ein, an, auf, ab itd. wędrują zawsze na koniec zdania. Jeżeli czasownik główny odmienia się nieregularnie, pamiętać musisz o zmianach w 2. i 3. os. l.poj. |
Przyimek 'in'
Gdy odpowiadamy na pytanie wohin? (dokąd?) użyć musimy przyimka 'IN'.
Przyimek ten wymaga wtedy dopełnienia w bierniku (Akkusativ) i tłumaczymy go: 'do'
IN + Akk.
MIANOWNIK
|
L.poj |
L.mn. |
r. męski |
r. żeński |
r. nijaki |
r. męski |
r. żeński |
r. nijaki |
DER |
DIE |
DAS |
DIE |
DIE |
DIE |
BIERNIK
|
DEN |
DIE |
DAS |
DIE |
DIE |
DIE |
|
np.:
Wohin gehst du? (Dokąd idziesz?)
der Supermarkt die Schwimmhalle das Kino die Disko der Park die Schule das Theater |
in den Supermarkt (do supermarketu)
in die Schwimmhalle (na basen)
ins Kino (do kina)
in die Disko (na dyskotekę)
in den Park (do parku)
in die Schule (do szkoły)
ins Theater (do teatru)
|
IN + DAS = INS
Um wie viel Uhr geht ihr in die Schule? (O której godzinie idziecie do szkoły?)
Wir laufen in den Park. (Biegniemy do parku.)
Mein Hobby ist Schwimmen. Ich gehe in die Schwimmhalle. (Moim hobby jest pływanie. Idę na basen.)
Ich gehe gerne ins Kino. (Chętnie chodzę do kina.)
 |
IN + Akkusativ INS = in + das |
Przyimek 'für'
Przyimek 'FÜR' podobnie jak 'IN' wymaga dopełnienia w bierniku i znaczy: dla
O zdanie z tym przyimkiem zapytamy: für wen? (dla kogo?)
FÜR + Akk.
MIANOWNIK
|
L.poj |
L.mn. |
r. męski |
r. żeński |
r. nijaki |
r. męski |
r. żeński |
r. nijaki |
DER |
DIE |
DAS |
DIE |
DIE |
DIE |
BIERNIK
|
DEN |
DIE |
DAS |
DIE |
DIE |
DIE |
EINEN |
EINE |
EIN |
- |
- |
- |
MEINEN |
MEINE |
MEIN |
MEINE |
MEINE |
MEINE |
|
np.:
Ist das Geschenk für die Tochter? - Nein, es ist für meinen Vater. (Czy ten prezent jest dla córki? - Nie, on jest dla mojego taty.) Für wen ist die Tasche? - Für deine Schwester. (Dla kogo jest ta torba? - Dla twojej siostry.)
Das Buch ist für das Kind. (Ta książka jest dla dziecka.)
Zaimek osobowy w bierniku
Biernik (Akkusativ) odpowiada na pytanie WEN? WAS? (kogo? co?)
Zaimki osobowe w bierniku wyglądają następująco:
MIANOWNIK
|
L.poj |
L.mn. |
ICH |
DU |
ER |
SIE |
ES |
WIR |
IHR |
SIE |
BIERNIK
|
L.poj |
L.mn. |
MICH |
DICH |
IHN |
SIE |
ES |
UNS |
EUCH |
SIE |
|
np.:
Wann besuchst du mich? - Ich besuche dich nächste Woche. (Kiedy mnie odwiedzisz? - Odwiedzę cię w przyszłym tygodniu.) Ich sehe euch nicht. (Nie widzę was.)
Ist das Geschenk für mich? - Ja, es ist für dich. (Czy ten prezent jest dla mnie? - Tak, on jest dla ciebie.)
Czas zegarowy
Aby dowiedzieć się, która jest godzina zadać musimy jedno z następujących pytań:
Wie spät ist es? (Która jest godzina?) Wie viel Uhr ist es? (Która jest godzina?)
Odpowiadając zawsze mówimy:
Es ist ... . (Jest ... .)
W języku niemieckim godziny zegarowe określić możemy na 2 sposoby:
- oficjalnie (urzędowo), - potocznie
godzina |
|
urzędowo |
potocznie |
13 : 00 |
|
Es ist dreizehn Uhr. |
Es ist eins. |
14 : 05 |
|
Es ist vierzehn Uhr fünf. |
Es ist fünf nach zwei. |
14 : 11 |
|
Es ist vierzehn Uhr elf. |
Es ist elf nach zwei. |
15 : 15 |
|
Es ist fünfzehn Uhr fünfzehn. |
Es ist Viertel nach drei. |
16 : 28 |
|
Es ist sechzehn Uhr achtundzwanzig. |
Es ist zwei vor halb fünf. |
16 : 30 |
|
Es ist sechzehn Uhr dreißig. |
Es ist halb fünf. |
16 : 33 |
|
Es ist sechzehn Uhr dreiunddreißig. |
Es ist drei nach halb fünf. |
17 : 45 |
|
Es ist siebzehn Uhr fünfundvierzig. |
Es ist Viertel vor sechs. |
18 : 55 |
|
Es ist achtzehn Uhr fünfundfünfzig. |
Es ist fünf vor sieben. |
23 : 00 |
|
Es ist dreiundzwanzig Uhr. |
Es ist elf. |
|
Mówiąc oficjalnie pamiętać musimy, aby umieścić pomiędzy wartością godzin a wartością minut wyraz Uhr (godzina).
Dla mowy potocznej charakterystyczne są wyrazy: - nach (po), - vor (przed), - halb ... (wpół do ...), - Viertel (kwadrans).
Zaimek dzierżawczy w bierniku (Akkusativ)
Zaimek dzierżawczy określa przynależność (mój, twój, jej, jego itp.). Zaimki dzierżawcze są odmiennymi częściami mowy i stoją przed rzeczownikiem.
Zaimki dzierżawcze odmieniają się jak RODZAJNIK NIEOKREŚLONY.
Biernik odpowiada na pytanie WEN? WAS? (kogo? co?)
np.:
Wen siehst du dort? - Ich sehe dort meinen Onkel. (der Onkel) (Kogo tam widzisz? - Widzę tam mojego wujka.)
Hast du vielleicht meinen Füller? - Nein, deinen Füller habe ich nicht. (der Füller) (Czy masz może moje pióro? - Nie, nie mam twojego pióra.)
Ich höre ihre Stimme. (die Stimme) (Słyszę jej głos.)
Schemat odmiany zaimka dzierżawczego w bierniku.
|
BIERNIK
|
zaim. osobowy |
'forma wyjściowa' |
DER |
DIE |
DAS |
DIE (l. mn.) |
ICH |
mein |
+ EN |
+ E |
- |
+ E |
DU |
dein |
+ EN |
+ E |
- |
+ E |
ER |
sein |
+ EN |
+ E |
- |
+ E |
SIE |
ihr |
+ EN |
+ E |
- |
+ E |
ES |
sein |
+ EN |
+ E |
- |
+ E |
|
WIR |
unser |
+ EN |
+ E |
- |
+ E |
IHR |
euer |
EUREN ! |
EURE ! |
- |
EURE ! |
SIE |
ihr |
+ EN |
+ E |
- |
+ E |
|
JAK POSŁUGIWAĆ SIĘ TABELKĄ? (Na przykładzie wiersza ICH)
W pierwszej kolumnie po lewo mamy wypisany ZAIMEK OSOBOWY W MIANOWNIKU tu ICH. W drugiej kolumnie od lewej mamy ZAIMEK DZIERŻAWCZY w 'formie wyjściowej' tu mein (W rzeczywistości nie ma w gramatyce takiego pojęcia jak 'forma wyjściowa'. Jednak na potrzeby wyjaśnienia tego zagadnienia używał bedę tego określenia.) W kolejnych kolumnach widzimy jaką końcówkę dodajemy do 'formy wyjściowej' do zaimka dzierżawczego stojącego przed rzeczownikami poszczególnych rodzajów. Dla rodzaju męskiego mamy meinen, dla rodzaju żeńskiego mamy meine, dla rodzaju nijakiego mamy mein, a w liczbie mnogiej zawsze meine. "-" mówi nam, że dla tego rodzaju zaimek dzierżawczy brzmi tak samo jak 'forma wyjściowa'.
Spis ważniejszych czasowników wymagających dopełnienia w bierniku: (odpowiadają na pytanie kogo? co?)
haben |
mieć |
brauchen |
potrzebować |
nehmen (i)* |
brać |
kaufen |
kupować |
essen (i)* |
jeść |
finden |
znaleźć |
lesen (ie)* |
czytać |
halten (ä)* |
trzymać |
treffen (i)* |
spotykać |
tragen (ä)* |
nosić |
waschen (ä)* |
myć |
* czasowniki odmiany nieregularnej |
|
Czasownik zwrotny
Zarówno w języku polskim jak i niemieckim występują czasownki zwrotne. Czasownik sich waschen (myć się) jest czasownikiem zwrotnym w obydwu językach.
Czasowniki zwrotne składają się z zaimka zwrotnego oraz osobowej formy czasownika
ZAIMEK ZWROTNY (Zaimek zwrotny odmienia się podobnie jak zaimek osobowy w bierniku. Inaczej brzmi tylko 3 os. l. poj i w 3 os. l. mn.)
|
zaimek osobowy |
zaimek zwrotny |
l. poj. |
ich |
mich |
du |
dich |
er |
sich |
sie |
es |
|
l. mn. |
wir |
uns |
ihr |
euch |
sie |
sich |
|
WZÓR ODMIANY CZASOWNIKÓW ZWROTNYCH
SICH WASCHEN (myć się)
L.poj |
L.mn. |
1. |
ICH |
wasche mich |
1. |
WIR |
waschen uns |
2. |
DU |
wäschst dich |
2. |
IHR |
wascht euch |
3. |
ER SIE ES |
wäscht sich |
3. |
SIE |
waschen sich |
SICH STREITEN (kłócić się)
L.poj |
L.mn. |
1. |
ICH |
streite mich |
1. |
WIR |
streiten uns |
2. |
DU |
streitest dich |
2. |
IHR |
streitet euch |
3. |
ER SIE ES |
streitet sich |
3. |
SIE |
streiten sich |
SICH KÄMMEN (czesać się)
L.poj |
L.mn. |
1. |
ICH |
kämme mich |
1. |
WIR |
kämmen uns |
2. |
DU |
kämmst dich |
2. |
IHR |
kämmt euch |
3. |
ER SIE ES |
kämmt sich |
3. |
SIE |
kämmen sich |
np.:
Ihr streitet euch schon wieder. (Znów się kłócicie.)
Du schminkst dich zu viel! (Za bardzo się malujesz!)
Warum wäscht er sich so lange? (Dlaczego on tak długo się myje?)
Lista czasowników zwrotnych w języku niemieckim:
sich waschen (ä)* |
myć się |
sich befinden |
znajdować się |
sich kämmen |
czesać się |
sich vorstellen |
przedstawiać się |
sich rasieren |
golić się |
sich verspäten |
spóźniać się |
sich setzen |
siadać |
sich interessieren |
interesować się |
sich fühlen |
czuć się |
sich beschäftigen |
zajmować się |
sich freuen |
cieszyć się |
sich beeilen |
spieszyć się |
sich erholen |
wypoczywać |
sich etw. wünschen |
życzyć sobie coś |
sich treffen (i)* |
spotykać się |
sich etw. leisten |
pozwolić sobie na coś |
sich verabschieden |
pożegnać się |
sich etw. ansehen (ie)* |
obejrzeć (sobie) coś |
sich entschuldigen |
przepraszać |
sich etw. vorstellen |
wyobrażać sobie coś |
* czasowniki odmiany nieregularnej etw. (etwas) - coś |
|
Z powyższych przykładów wynika ze zaimek występuje przed bezokolicznikiem (sich beeilen, sich verspäten, sich waschen), w odmianie zaś po formie osobowej czasownika (ich beeile mich, sie verspäten sich, wir waschen uns).
 |
zaimek zwrotny to nie to samo co zaimek osobowy w bierniku! (porównaj 3. os. l. poj lub l. mn.) Niektóre czasowniki zwrotne w jednym języku nie zawsze są czasownikami zwrotnymi w drugim. np.: spielen - bawić się sich setzen - siadać |
Rodzajnik nieokreślony i określony w celowniku (Dativ)
W jęz. niemieckim przed rzeczownikami stać mogą zarówno rodzajniki nieokreślone jak i rodzajniki określone.
Celownik jest trzecim przypadkiem w jęz. niemieckim. Celownik - podobnie jak w jęz. polskim - odpowiada na pytanie: komu? czemu? (wem? was?).
W jęz. niemieckim istnieje wiele przyimków, które wymagają dopełnienia w celowniku, np.: in (w), mit (z), auf (na).
Podobnie jest z czasownikami. Niektóre z nich także wymagają dopełnienia w celowniku (w zależności od kontekstu), np.: helfen (pomagać), gefallen (podobać się), dienen (służyć).
Rodzajniki nieokreślone.
|
L.poj |
L.mn. |
|
der |
die |
das |
die |

|
EINEM |
EINER |
EINEM |
- |
|
Rodzajniki określone.
|
L.poj |
L.mn. |
|
der |
die |
das |
die |

|
DEM |
DER |
DEM |
DEN |
|
np.:
Ich helfe der Frau sehr oft. (Pomagam tej kobiecie bardzo często.)
Mein Haus steht in dem Garten. (Mój dom znajduje się w ogrodzie.)
Wir fahren mit dem Bus in die Schule. (Jedziemy autobusem do szkoły.)
Tryb rozkazujący (Imperativ)
Tryb rozkazujący służy do wyrażania prośby, polecenia lub rozkazu skierowanych do jednej osoby, kilku osób lub w formie grzecznościowej.
Wyróżniamy następujące formy trybu rozkazującego: - 2 os. l. poj. (idź, zrób itd.) - 2 os. l. mn. (idźcie, zróbcie itd.) - 3 os. l. mn. 'forma grzecznościowa' (niech Pan(i) Państwo pójdzie, zrobi)
2 OS. L. POJ.
Aby stworzyć tę formę trybu rozkazującego wzorujemy się czasownikiem w 2 os. l. pojedynczej oraz:
 |
|
odrzucamy końcówkę -st |
|
du gehst du trinkst |
 |
|
odrzucamy zaimek osobowy du |
|
du gehst
du trinkst
|
|
|
|
|
du bringst
|
- |
Bring! |
(Przynieś!) |
Bring morgen CDs mit! |
du trinkst
|
- |
Trink! |
(Pij!) |
Trink einen Apfelsaft! |
du schickst
|
- |
Schick! |
(Wyślij!) |
Schick übermorgen das Paket! |
|
Jeżeli temat czasownika kończy się na -d, -t, -ig, -chn, -ffn, -m, -eln dodajemy do niego końcówkę -e:
du verbindest
|
- |
Verbinde! |
(Połącz!) |
Verbinde Punkt A mit Punkt B! |
du arbeitest
|
- |
Arbeite! |
(Pracuj!) |
Arbeite fleißig! |
Czasowniki zakończone na -eln tracą dodatkowo -e w temacie:
du klingelst
|
- |
Klingle! |
(Zadzwoń!) |
Klingle noch einmal! |
Czasowniki nieregularne, które w trybie oznajmującym w 2 os. l. poj. zmieniają samogłoskę a > ä, tracą przegłos w trybie rozkazującym:
du fährst
|
- |
Fahr! |
(Jedź!) |
Fahr vorsichtig! |
du schläfst
|
- |
Schlaf! |
(Śpij!) |
Schlaf gut! |
du wäschst
|
- |
Wasch! |
(Umyj!) |
Wasch das Obst! |
Czasowniki nieregularne, które w trybie oznajmującym w 2 os. l. poj. zmieniają samogłoskę e > i / ie, zachowują zmianę samogłoski w trybie rozkazującym:
du isst
|
- |
Iss! |
(Jedz!) |
Iss mehr Obst! |
du gibst
|
- |
Gib! |
(Daj!) |
Gib mir den Schlüssel! |
du liest
|
- |
Lies! |
(Czytaj!) |
Lies die Zeitschrift! |
2 OS. L. MN.
Aby stworzyć tę formę trybu rozkazującego wzorujemy się czasownikiem w 2 os. l. mnogiej ponadto:
 |
|
odrzucamy zaimek osobowy ihr |
|
ihr geht
ihr trinkt
|
|
|
|
|
ihr trinkt
|
- |
Trinkt! |
(Pijcie!) |
Trinkt Milch! |
ihr helft
|
- |
Helft! |
(Pomóżcie!) |
Helft eurer Lehrerin! |
ihr esst
|
- |
Esst! |
(Jedzcie!) |
Esst langsam! |
ihr lest
|
- |
Lest! |
(Czytajcie!) |
Lest mehr Bücher! |
|
3 OS. L. MN. (FORMA GRZECZNOŚCIOWA)
Aby stworzyć tę formę trybu rozkazującego wzorujemy się czasownikiem w 3 os. l. mnogiej ponadto:
 |
|
zaimek osobowy Sie stoi zawsze za czasownikiem (inwersja) |
 |
|
zaimek osobowy Sie pisany jest zawsze wielką literą |
|
gehen Sie trinken Sie |
|
|
|
|
sie trinken |
- |
Trinken Sie! |
(Proszę się napić!) |
Trinken Sie Mineralwasser! |
sie helfen |
- |
Helfen Sie! |
(Proszę pomóc!) |
Helfen Sie dem Kind! |
sie essen |
- |
Essen Sie! |
(Proszę (z)jeść!) |
Essen Sie nicht so viel! |
sie gehen |
- |
Gehen Sie! |
(Proszę iść!) |
Gehen Sie geradeaus! |
|
 |
Czasowniki sein i haben tworza własne formy trybu rozkazującego: |
Sei! |
(Bądź!) |
Hab! |
(Miej!) |
Seid! |
(Bądźcie!) |
Habt! |
(Miejcie!) |
Seien Sie! |
(Proszę być!) |
Haben Sie! |
(Proszę mieć!) |
|
|
Ostatnia aktualizacja: 3 grudnia, 2006 |
 |
|